Podstawy

1. W języku polskim funkcjonują dwa sposoby zapisywania dialogów, zależne od rodzaju tychże.

Pierwszy przypadek to taki, kiedy komentarz po wypowiedzi dotyczy bezpośrednio mówienia (powiedział, odrzekł, stwierdził, zapytał, zaprzeczył etc.) W takich przypadkach kropkę dajemy dopiero po słowie (czy też frazie) określającym wypowiedź, je same zaś piszemy małą literą.

– Nic innego nam nie zostało – odparł.

– Nic innego nam nie zostało – stwierdził Robert z ponurym uśmiechem.

– Czy zostało nam coś innego? – zapytał.

Drugi przypadek dotyczy właściwie wszystkich innych określeń i opisów. Stawiamy wtedy kropkę po wypowiedzi postaci, komentarz narratora zaczynamy zaś wielką literą.

– Nic innego nam nie zostało. – Robert uśmiechnął się ponuro.

– Nic innego nam nie zostało. – Po jego słowach w pomieszczeniu zapadła ponura cisza.

– Nic innego nam nie zostało. – Z twarzy Roberta nie można było wyczytać żadnych emocji.

2. Imiesłowy nieodmienne zawsze wydzielamy przecinkami z obu stron.

Które imiesłowy są nieodmienne? Przysłówkowe: współczesne, zakończone na -ąc, i uprzednie, zakończone na -łszy, -wszy.

Poprawny zapis powinien więc wyglądać przykładowo tak:

Spotkałem go, wracając ze szkoły, kiedy to na mnie wpadł.

Po powrocie, zjadłszy obiad, uciąłem sobie drzemkę.

3. Dywiz to nie pauza.

Zapoznajmy się z myślnikiem, nazywanym też pauzą: — oraz dywizem: - . Jak widać, dywiz jest od pauzy znacznie krótszy. Te dwa znaki różnią się również funkcją. Kardynalnym błędem wielu blogerów jest jednak ignorowanie tego i zapisywanie dialogów za pomocą dywizów. To zdecydowanie niepoprawne. W dialogach używamy pauz.

Myślnik pełni również funkcję znaku międzywyrazowego, np. Myślnik czy dywiz — oto jest pytanie! Funkcję myślnika może pełnić również półpauza (krótsza od pauzy, ale dłuższa od dywizu; używana przeze mnie w tym tekście chociażby w punkcie pierwszym).

Dywiz natomiast tworzy przede wszystkim złożenia, typu: wańka-wstańka, Bielsko-Biała, kobieta-kot czy czarno-biały.

Jak zapewne zauważyliście, myślnik wydzielamy spacjami, nie robimy tego natomiast z dywizem. Dzięki temu możemy w wordzie łatwo zamienić dywizy na pauzy – zazwyczaj program nie robi tego automatycznie.

Otwieramy znajdź i zamień (u mnie można zrobić to skrótem ctrl+h); w pierwszym polu (znajdź) wpisujemy dywiz, po którym dajemy spację. Do następnego (zamień) kopiujemy pauzę lub półpauzę, po której również naciskamy spację. Klikamy zamień wszystko i cieszymy się efektami. (Dzięki spacji program zamienia tylko dywizy w dialogach i międzywyrazowe, nie robi tego natomiast w złożeniach).

4. W języku polskim wyróżniamy trzy typy cudzysłowów: zewnętrzny: „”, wewnętrzny: ‹‹ ›› (używany z reguły do cytatów w cytacie) oraz definicyjny: ‘ ’ (np. dla tłumaczeń; NIE MOŻE być stosowany jako zamiennik zewnętrznego). Nie funkcjonuje w nim coś takiego: “ “.

5. Ów się odmienia.

6. W przypadku kłopotów z interpunkcją pomocne może być sprawdzanie liczby orzeczeń (orzeczenie to zwykle czasownik w formie osobowej) w zdaniu. Każde z nich powinno być oddzielone od innych spójnikiem lub przecinkiem.

7. Nigdy nie stawiamy przecinka w połączeniach typu: chyba że, mimo że, tylko że, właśnie gdy, podczas gdy etc.

http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629776

8. Należy uważnie sprawdzać związki podmiotów (podmiot to zwykle rzeczownik w mianowniku) i innych rzeczowników z pozostałymi składowymi zdania. W przeciwnym razie możemy uzyskać kwiatki typu:

Kiedy ojciec wracał z koniem do domu, to chłopcy pchali mu do pyska skórki od chleba.

Na łące leżała Zosia, a przez jej środek płynął strumień.

Jasiek jechał na koniu, a piana leciała mu z pyska.

9. Na początku zdania zawsze piszemy mnie, nie mi. http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=5375

10. Wołacz lub mianownik w funkcji wołacza oddzielamy przecinkami z obu stron.

Cześć, Marek, jak się masz?

11. Apostrofu nie stawiamy po wymawianych spółgłoskach lub samogłoskach wymawianych jak spółgłoski. Jeśli wprowadzasz zagraniczne nazwy, upewnij się, że umiesz je odmieniać. http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629618

12. Nie ubieramy ubrania. Ubieramy się, ubranie wkładamy.

13. Liczby w opowiadaniu (tudzież innym podobnym utworze) zapisujemy zwykle słownie. Wyjątkiem mogą być daty/dane statystyczne etc., na przykład w dokumentach, korespondencji i tym podobnych. Nie piszemy natomiast: Wczoraj kupiłem 5 paczek chipsów, a po 7 minutach przyszło do mnie 3 kolegów.

14. Moja osoba to nieznośnie nadużywane i pretensjonalne wyrażenie.
http://web.archive.org/web/20100717194138/http://wyborcza.pl/1,76842,6725867,Moja_osoba.html

15. Dużych liter przy zaimkach osobowych (tobie, ci) można używać w korespondencji, ale nigdy w dialogach czy komentarzach narratora (o ile narratorem nie jest w danym momencie właśnie osoba z kimś korespondująca).

16. Bynajmniej nie znaczy przynajmniej.

http://sjp.pwn.pl/lista.php?co=bynajmniej

http://sjp.pwn.pl/szukaj/przynajmniej

17. Tęczówki nie są synonimem oczu.

18. Piszemy dużą lub wielką literą, ale nigdy z dużej. Poprawnym, choć rzadziej używanym zwrotem, jest też od dużej/wielkiej/małej litery.

19. Nie istnieje coś takiego jak trzykropek. Jedynie wielokropek (który ma trzy, nie dwie, cztery czy dziesięć kropek).

20. Opowiadanie/recenzja/inna tego typu twórczość to nie miejsce na emotki.

21. Nie piszemy łącznie z:

– rzeczownikami (niebezpieczeństwo, niecierpliwość),

– przymiotnikami (nieładny, niewesoły; ale nie wesoły, lecz smutny; nie warszawski, lecz krakowski),

– imiesłowami przymiotnikowymi (nieżyjący, nieustająca),

– przysłówkami utworzonymi od przymiotników (niedrogo, niełatwo).

22. Nie piszemy rozdzielnie z:

– czasownikami (nie piszesz, nie będę),

– imiesłowami przysłówkowymi (zakończonymi na -ąc i –łszy; nie będąc, nie poszedłszy),

– liczebnikami (nie dwa, nie pierwszy, nie troje),

– zaimkami (nie ja, nie każdy, nie nasze, nie ten, nie wszędzie, nie tyle),

– przysłówkami niepochodzącymi od przymiotników (nie bardzo, nie dziś, nie tylko, nie dość),

– przymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym (nie gorzej, nie najgorzej),

– rzeczownikami wtedy, kiedy nie jest nie tylko zaprzeczeniem, ale też wprowadza przeciwstawienie (anioł nie kobieta).

23. W języku literackim nie pytamy się, chyba że rzeczywiście chodzi o naszą osobę. Pytamy kogoś.

24. Nagminne określanie bohaterów za pomocą koloru włosów i oczu jest sztuczne, pretensjonalne czy wręcz śmieszne i świadczy o nieporadności autora. 

25. Także = również, tak że = a zatem, więc.

26. Można zaczynać zdanie od więc oraz innych spójników. 

http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=9790

http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=11944 

27. Przecinka przed niż nie stawiamy, kiedy wyraz ten występuje w zdaniach pojedynczych.
Jest lepszym sportowcem niż ja.
Wolę pić kawę niż herbatę.  

Przecinek przed niż stawiamy, gdy słowo to oddziela zdania składowe w zdaniu złożonym (odnosi się to również do bezokoliczników).
Poszło szybciej, niż myślałem.
Zrobiłem więcej, niż chciałaś.
Lepiej mieć, niż być.

28.  Przecinka przed czy nie stawiamy, gdy wyraz ten łączy elementy współrzędne.
Spodnie czy spódnica?
Idziesz czy zostajesz?
Mieć czy być?
Spóźnisz się czy przyjdziesz punktualnie?

Przecinek przed czy stawiamy, kiedy słowo to wprowadza zdanie podrzędne. 
Nie wiem, czy zdam ten egzamin.
Chciałbym wiedzieć, czy to prawda.
Nie wiem, czy się zgodzę, jeśli warunki będą tak rygorystyczne. 

29. Blondwłosy to pleonazm. Blond sam w sobie określa, że chodzi o kolor włosów.

30. Dedykować znaczy wyłącznie poświęcić komuś utwór literacki, muzyczny lub dzieło sztuki, umieszczając w nim lub na nim dedykację (za sjp.pwn). Używanie tego słowa w znaczeniu przeznaczony dla kogoś/czegoś jest rażącym błędem. 

31. Po wielokropku na początku zdania nie stawiamy spacji.

32. W rozwiązaniu wielu problemów pomóc może strona PWN oraz prosteprzecinki.pl.